Rodzaje i skutki opinii wydanych przez biegłego rewidenta

Zgodnie z Ustawą z dnia 7 maja 2009 roku o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym, przedmiot działalności rewidentów stanowi przede wszystkim wykonywanie czynności związanych z rewizją finansową, a więc badanie sprawozdań finansowych. 

Jakie opinie może wydać biegły rewident?

Opinia biegłego rewidenta to dokument, który zawiera wnioski końcowe oraz konkluzje wynikające z przeprowadzonego wcześniej badania sprawozdania finansowego. Wydanie tej opinii jest najważniejszym celem badania. Uzupełnia ją dodatkowy raport z badania wraz z dokumentacją rewizyjną. W opinii powinny znaleźć się następujące elementy składowe:

• tytuł opinii,
• adresat opinii,
• nazwa jednostki,
• wstęp,
• określenie norm oraz zasad badania,
• stwierdzenie o uzyskaniu wystarczającej pewności do wydania opinii,
• opinia właściwa,
• ewentualne objaśnienia uzupełniające,
• dane identyfikacyjne biegłego rewidenta,
• dane identyfikacyjne podmiotu, który jest uprawniony do badania,
• data wyrażenia opinii.

Opinia o sprawozdaniu finansowym, którą wyraża biegły rewident, stanowi ogólną ocenę informacji znajdujących się w tym sprawozdaniu za rok obrotowy wedle stanu na dzień zakończenia badania. Może być ona wyrażona jako:

• opinia bez zastrzeżeń,
• opinia z zastrzeżeniem lub zastrzeżeniami,
• opinia negatywna.

Istnieje także możliwość odmowy wyrażenia opinii.

Skutki opinii wydanych przez biegłego rewidenta

Jeżeli sprawozdanie finansowe oraz księgi rachunkowe są zdaniem biegłego rewidenta zgodne z przepisami ustawy o rachunkowości, a ewentualne naruszanie prawa, statutu lub umowy jednostki czy nieusunięte uchybienia nie są istotne dla wiarygodności oraz przejrzystości badanego sprawozdania finansowego, wydawana jest wówczas opinia bez zastrzeżeń. Opinia z zastrzeżeniem natomiast wydawana jest wówczas, kiedy z winy jednostki lub przyczyn od niej niezależnych zaszły pewne okoliczności, które uniemożliwiły uzyskanie wystarczającej pewności do wiarygodności niektórych elementów badanego sprawozdania finansowego. Nie wpływa to ujemnie na wiarygodność całego sprawozdania - zastrzeżenia wynikają bowiem z ograniczenia zakresu badania lub też z pewnych odstępstw od obowiązujących zasad rachunkowości.

Biegły rewident może również wydać opinię negatywną - dotyczy to sprawozdań finansowych, w których nie zostały spełnione warunki pozwalające na wydanie opinii bez zastrzeżeń lub z zastrzeżeniami, a nie ma jednocześnie przesłanek do odmowy wyrażenia opinii - ta z kolei jest możliwa wówczas, gdy skutki ograniczenia badania lub też inne powody uniemożliwiają zastosowanie odpowiednich procedur badania.

Zarówno w opinii bez zastrzeżeń, jak i w tej z zastrzeżeniami mogą znajdować się dodatkowe objaśnienia uzupełniające, w których biegły rewident stwierdza pewne niepewności - nie wpływają one na ogólny obraz sprawozdania finansowego, ale zostaną rozstrzygnięte w późniejszym etapie.

Odstąpienie od wyrażenia opinii przez biegłego rewidenta jest odbierane negatywnie, gdyż sugeruje, że sprawozdanie finansowe oraz stanowiące podstawę jego sporządzenia księgi rachunkowe zawierają pewne nieprawidłowości, które mogą wynikać z popełnionych błędów, nadużyć lub naruszenia obowiązujących przepisów. Dlatego też należy dołożyć wszelkich starań, aby prawidłowo skorygować sprawozdanie finansowe lub też udostępnić biegłemu rewidentowi informacje niezbędne do wyrażenia opinii. Odmowy wyrażenia opinii można uniknąć poprzez przedstawienie wszelkich oświadczeń, które zostaną uznane za nieodzowne przez biegłego rewidenta, umożliwienie wglądu do protokołów z posiedzeń zarządu oraz rady nadzorczej, skorygowanie zapisów w księgach rachunkowych (jeżeli występują istotne nieprawidłowości), umożliwienie kontaktu biegłemu rewidentowi z radcą prawnym jednostki w sprawach spornych, w których stroną jest jednostka czy też zezwolenie na potwierdzenie określonego salda, bądź innej informacji finansowej.